Keuzehulp opvoeding en zorg

Wat is het?

Affectieve educatie is een training waarin je kind leert om zo concreet mogelijk emoties te herkennen, zowel bij zichzelf als bij anderen. Ook leert je kind beter omgaan met eigen emoties en die van anderen. Om de emoties te hanteren leert je kind onder meer ontspanningstechnieken. 

Affectieve educatie is een vorm van cognitieve gedragstherapie, een psychische behandeling met aandacht voor 'de bril' waardoor het kind naar gebeurtenissen kijkt. Het kind leert neutraler naar gebeurtenissen te gaan kijken, waardoor negatieve gevoelens verminderen en het gedrag kan veranderen.

Voor wie?

Deze training is geschikt voor kinderen met autisme en een normale of hoge begaafdheid​.

Waar kun je terecht?

Er is geen specifiek overzicht van therapeuten voor affectieve educatie. Je kunt contact opnemen met een cognitief gedragstherapeut en vragen of die therapeut ervaring heeft met affectieve educatie. 

• Aanbieders van cognitieve gedragstherapie met aandacht voor autisme. 
• Vereniging voor Cognitieve Therapie en Gedragstherapie.

Wat is het?

ASSwijzer is een vorm van begeleiding die uitgaat van wat het kind met autisme zélf doet om zijn leven te ordenen. Dit verlaagt het stressniveau en geeft ruimte voor ontplooiing. 

Hoe werkt het?

• Video met uitleg over ASSwijzer 
• Samenvatting van een proefschrift over ASSwijzer.

Voor wie?

Deze methode is speciaal ontwikkeld voor kinderen met autisme. De methode is ook geschikt voor kinderen met autisme en een verstandelijke beperking. 

Waar kun je terecht?

• ASSwijzer.nl

Wat is het?

Auditieve integratie therapie is een kortdurende training met vervormde muziek. 

Voor wie?

De methode is geschikt voor kinderen die problemen hebben met de verwerking van geluiden in hun hersenen. Ook geschikt voor kinderen met een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

• Aanbieders van AIT

Wat is een begeleidingshond?

Autismebegeleidingshonden zijn speciaal getraind om kinderen te helpen hun eigen kwaliteiten en mogelijkheden te ontdekken.

Voor wie?

Een hond kan een waardevol maatje zijn, maar heeft ook zijn eigen behoeften. Een autismebegeleidingshond is geschikt als maatje in gezinnen die de hond een goed leven kunnen bieden. 

Waar kun je terecht?

• Organisaties voor autismebegeleidingshonden 

Wat is beelddenken?

Een beelddenker denkt vooral in beelden en gebeurtenissen en minder in taal. Beelddenken of visueel denken lijkt relatief vaak voor te komen bij mensen met autisme. 

• Meer informatie over beelddenken

Beelddenken bij leerlingen met autisme 

Het gewone onderwijs is erg gericht op taal. Dat kan lastig zijn voor leerlingen met autisme die vooral visueel denken. 

Voor deze leerlingen kan begeleiding op basis van beelddenken geschikt zijn. Het kind wordt niet geleerd om anders te denken, maar men houdt rekening met de visuele manier van denken. 

Meer informatie:

• Ik leer anders - Wat is beelddenken
• Ondersteunend onderwijs beelddenken

Waar kun je terecht?

• Stichting Beelddenken 

Begeleiders werken niet altijd vanuit een vaste methode. Sommige begeleiders hebben ervaring met meerdere methoden en gebruiken daaruit wat past bij jou of je kind. Andere begeleiders combineren verschillende methoden of gebruiken hun eigen ervaringen om jou of je kind verder te helpen. 

Iemand die zelf autisme heeft kan zijn of haar eigen ervaringen inzetten om je te helpen met het omgaan met autisme. Steeds meer GGZ-instellingen werken met ervaringsdeskundigen. Er zijn ook zelfstandige coaches die ervaringsdeskundig zijn. 

De begeleiding kan zich richten op een kind, jongere of volwassene met autisme, maar ook op bijvoorbeeld de ouders van een kind met autisme of de partner van iemand met autisme. 

Wat is het?

Brain Stimulating Method De Jong is een individueel oefenprogramma dat de oorsprong van ontwikkelingsproblemen aanpakt en rekening houdt met neurologie, voeding en beweging.

Voor wie?

Geschikt voor kinderen met autisme, ook bij een combinatie met een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

• Meer informatie over BSM
• www.bsmdejongtherapeuten.com

Een op maat één-op-één oefenprogramma voor thuis, bedoeld voor kinderen met een hersenbeschadiging of ontwikkelingsstoornis. Braintrain is nog beperkt beschikbaar in Nederland

Geschikt voor kinderen vanaf een half jaar oud.

Zie ook

• Stichting Braintrain
• Bibic (Engelstalig)

Voor algemene opvoedingsvragen wordt vaak verwezen naar een Centrum voor Jeugd en Gezin. Veel ouders van kinderen met autisme hebben echter ervaren dat de vragen voor kinderen met autisme zo specifiek zijn, dat algemene opvoedkundige adviezen vaak niet zo zinvol zijn. Het is dan belangrijk om gespecialiseerde kennis te vinden.

Kennis over autisme

Verschillende Centra voor Jeugd en Gezin hebben kennis over autisme. Je kunt dit van tevoren navragen. Je kunt ook bij andere ouders van een kind met autisme navragen wat hun ervaringen zijn. Op Wegwijzer autisme staan verschillende organisaties die lotgenotencontact organiseren. 

Adressen van CJG's

Voor informatie over de Centra voor Jeugd en Gezin kun je terecht op www.cjg.nl. 

Een oefentherapie die is gericht op gezond bewegen en daarmee op het voorkomen van klachten door van een onjuiste houding en/of bewegingspatroon.

Deze therapie is geschikt voor iedereen met klachten van het bewegingsapparaat of problemen met motoriek. Voor kinderen met een motorische ontwikkelingsachterstand door autisme kan (autismevriendelijke) Kindercesartherapie geschikt zijn. Deze therapie is ook mogelijk bij een combinatie met een verstandelijke beperking.

Zie ook

Adressen van cesartherapeuten: vind een oefentherapeut

COCP staat voor Communicatieve Ontwikkeling van niet sprekende kinderen en hun CommunicatiePartners. Deze methode ondersteunt kinderen in hun (niet verbale) communicatie. De methode richt zich nadrukkelijk op de mensen met wie het kind normaal communiceert.

Deze methode is geschikt voor kinderen die niet kunnen spreken.

Zie ook

• Cocp.nl
• Communicatiemethoden EMB

Training met behulp van een computerprogramma om het werkgeheugen en de concentratie van een kind te verbeteren. Geschikt voor kinderen met autisme; mogelijk ook voor kinderen met autisme en een verstandelijke beperking.

Zie ook

• Algemene informatie: www.cogmed.nl
• Adressen van therapeuten: www.cogmed.nl/vind-jouw-coach

Wat is het?

Therapie waarbij de aandacht uit gaat naar 'de bril' waardoor het kind naar gebeurtenissen kijkt. Door het aanleren van een meer objectieve kijk op gebeurtenissen kunnen negatieve gevoelens verminderen en gedrag veranderen.

Binnen de cognitieve gedragstherapie bestaan een aantal stromingen die inhoudelijk andere accenten leggen. Soms hebben dergelijke benaderingen een aparte naam. Zo bestaat er constructionele gedragstherapie, dialectische gedragstherapie, schemagerichte cognitieve therapie en rationeel-emotieve therapie (RET).

Voor wie?

Deze therapie is vooral geschikt voor kinderen met angststoornissen, ook bij kinderen met autisme in combinatie met een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

• Aanbieders van cognitieve gedragstherapie met aandacht voor autisme. 
• Vereniging voor Cognitieve Therapie en Gedragstherapie.

Een methode waarbij je als ouder vanuit een liefdevolle en accepterende houding contact maakt met je kind. Vanuit dit contact kan het kind eventueel uitgedaagd worden om stappen te zetten in de ontwikkeling. Hiervoor is een thuisprogramma gemaakt dat je zelf kunt toepassen. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

• Kinderen met autisme (normale ontwikkeling of verstandelijke beperking)
• Kan al vanaf heel jonge leeftijd toegepast worden

Zie ook

• Wegwijzer autisme: informatie, aanbieders en meningen over contactgericht spelen 
• www.horison.nl 
• www.verenigingberk.nl

Kortdurende behandeling van psychische trauma of psychische problemen zodat de traumatische respons niet meer vanzelfsprekend optreedt. 

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

EMDR-therapeuten (Vereniging EMDR-Nederland) 

Een relationele behandeling waarbij natuurlijke bewegingen van het kind worden gebruikt als startpunt van communicatie. Deze behandelvorm is bij uitstek geschikt voor problemen op het gebied van hechting, contact en communicatie. EBL is geschikt voor iedereen bij wie taal en/of woorden geen geschikte ingang bieden.

De methode is bedoeld voor:

• Kinderen bij wie hechting of communicatie een probleem is
• Ook geschikt voor kinderen met een verstandelijke beperking

Organisaties, aanbieders en meer informatie over EBL

Zie Emerging body language op de website Wegwijzer autisme.

Deze snelle techniek heeft als uitgangspunt dat negatieve emoties veroorzaakt worden door een verstoring van het lichamelijk energiesysteem en dat deze verstoring eenvoudig verholpen kan worden. Het is een combinatie van behandelmethoden als NLP, mindfulness, bodyscan, acupressuur en emdr. 

Voor wie?

• Voor kinderen en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.eftnederland.nl

Oefentherapie om dagelijkse activiteiten te leren die moeilijk waren door lichamelijke of psychische problemen.

Voor wie?

• Kinderen met lichamelijke of psychische problemen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

Gecertificeerde kinder-ergotherapeuten 

Ergotherapie Nederland

Communicatie-ondersteuning met behulp van het aanwijzen van objecten, beelden of letters.

Voor wie?

Deze methode is geschikt voor communicatie met kinderen die niet kunnen spreken. 

Wat vinden anderen hiervan?

Over Facilitated communication

Zie ook

www.samens.nl

Wat is het?

Feuerstein is een leermethode waarin leerlingen individueel of in kleine groepjes hun leervaardigheden ontwikkelen.

Leerlingen die niet weten 'hoe ze kunnen leren' komen vaak minder goed mee op school. Kinderen met autisme ontwikkelen hun leervaardigheden vaak later dan hun leeftijdsgenoten. De Feuersteimethode kan dan helpen die vaardigheden sneller te ontwikkelen.  

Voor wie is deze methode geschikt?

De Feuresteinmethode is geschikt voor kinderen met autisme en leerproblemen. De methode is ook geschikt voor kinderen met autisme en een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

• Aanbieders van de Feuerstein methode
• Feuerstein Centrum Nederland 

Methode waarbij je als ouder een actieve speelkameraad bent voor je kind en je kind vanuit het spel kunt uitdagen tot  interactie. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

• Geschikt voor kinderen met autisme tot 7 jaar
• Ook geschikt voor kinderen met een combinatie van autisme en verstandelijke beperking

Zie ook

• Wegwijzer autisme: informatie, aanbieders en meningen over Floortime
• www.floortime.nl 
• www.childcenter.nl

Wat is het?

Methode met als uitgangspunt dat ongewenst gedrag een gevolg is van onduidelijkheid door gefragmenteerd waarnemen. De methode leert begeleiders/ouders om een kind met autisme duidelijkheid te geven over Wie, Wat, Hoe, Waar en Wanneer. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

'Geef me de 5' op school

• Geefmede5 in het onderwijs

Waar kun je terecht?

• Aanbieders van deze methode: Geef me de 5 op Autismewegwijzer
• www.geefmede5.nl 

Video met uitleg

Een manier van opvoeden en begeleiden van kinderen waarbij de nadruk ligt op het zich veilig en verbonden laten voelen van het kind.

Voor wie?

Deze methode is speciaal gericht op kinderen met een matige of lichte verstandelijke beperking.

Wat vinden anderen hiervan?

Over Gentle teaching

Zie ook

www.gentleteaching.nl

Verschillende GGZ-instellingen bieden gespecialiseerde hulpverlening voor autisme. 

Wat is het?

Manier van communiceren die een goede relatie bevordert. Het gaat om communicatie met de intentie om meer te luisteren, om te spreken en leven vanuit verbondenheid met en respect voor eigen en andermans behoeften.

Ook geschikt voor de communicatie met mensen met een verstandelijke beperking

Geweldloze communicatie op school

• Zie Geweldloze communicatie in het onderwijs 

Waar kun je terecht?

• Informatie over Geweldloze communicatie
• Geweldlozecommunicatie.org 

Een gezinsbegeleider kan ouders helpen met de opvoeding van een kind met een ontwikkelingsachterstand, een verstandelijke beperking en/of autisme. Ook gezinnen waarin een of beide ouders een verstandelijke beperking hebben, kunnen hiervoor in aanmerking komen. De gezinsbegeleider geeft bijvoorbeeld 'praktische pedagogische gezinsbegeleiding': opvoedhulp in de dagelijkse praktijk. 

De gezinsbegeleider komt bij je thuis en is aanwezig bij allerlei dagelijkse opvoedsituaties. Jij kunt aangeven waar je moeite mee hebt. De gezinsbegeleider leert je om anders met die situaties om te gaan. Dat kan op verschillende manieren: bijvoorbeeld door over de problemen te praten of door moeilijke situaties te oefenen. Ook kan de gezinsbegeleider video-opnamen maken en met je bespreken.

De begeleiding kan een paar weken duren, maar ook een jaar. Gezinsbegeleiding valt onder jeugdhulp; je kunt voor een aanvraag of verwijzing terecht bij je gemeente. Meer informatie over het aanvragen van jeugdhulp staat op Regelhulp.nl. 

GGZ staat voor geestelijke gezondheidszorg. 

Elke regio in Nederland kent meerdere GGZ-organisaties. Een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg biedt hulp aan volwassenen, kinderen en ouderen bij psychische problemen en bij ernstige psychische en psychiatrische ziektes.

Zorgaanbod

GGZ-instellingen bieden diverse vormen van hulp:

• ambulante behandeling: regelmatige gesprekken, eventueel gecombineerd met medicatie en online hulp
• deeltijdbehandeling: enkele dagdelen per week
• intensieve zorg tijdens een opname
• acute opname

De meeste GGZ-organisaties hebben een afdeling voor jongeren (tot 18 jaar), volwassenen en ouderen. Verder kunnen er specialistische afdelingen zijn, bijvoorbeeld een afdeling eetstoornissen, of een afdeling psychosebehandeling.

Adressen van GGZ-instellingen

• Via Zorgkaart Nederland.nl vind je een GGZ-organisatie in de buurt.
• Op Wegwijzer autisme staan GGZ-instellingen die veel kennis hebben over autisme. 

Verwijzing

Je kunt bij je huisarts een verwijzing vragen voor hulp in een GGZ-instelling. 

Training waarbij het kind leert goochelen en daarmee werkt aan allerlei vaardigheden en zelfvertrouwen.

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.magicmaker.nl

Een intensief één op één begeleidingsprogramma waarin onderdelen van ABA (vaardigheden of gedrag leren) gecombineerd worden met een houding van onvoorwaardelijke liefde en acceptatie. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme.

Deze methode is (nu nog) beperkt beschikbaar in Nederland.

Voor wie?

• Voor kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

Zie ook

​www.growingmindssupport.nl

HANDLE (Holistic Approach to NeroDevelopment and Learning Efficiency) is een training waarin je als ouder leert om de verschillende neurologische systemen bij je kind te stimuleren. Dit ga je vervolgens (dagelijks) toepassen bij je kind.

Deze methode is beperkt beschikbaar in Nederland.

Voor wie?

(Ouders, leerkrachten en begeleiders van) kinderen met uitdagingen in hun ontwikkeling.

Zie ook

Nederlandse Facebookpagina van HANDLE.

De Hanencursus (Hanen ouderprogramma) is een vorm van logopedie, bedoeld voor jonge kinderen (1,5 tot 5 jaar) met spraaktaalontwikkelingsproblemen. Het gaat om kinderen die nog niet zijn gaan praten of die nog heel weinig zeggen, terwijl dat gezien hun leeftijd wel te verwachten is.

Het doel van de behandeling is de spraaktaalontwikkeling bij het kind te stimuleren door aandacht te geven aan de kwaliteit van de ouder-kind interactie.

Zie ook

• Publicaties over en aanbieders van het Hanen ouderprogramma op Wegwijzer autisme
• Logopedisten die het Hanen ouderprogramma aanbieden op Zorgkaart Nederland. 

Haptonomie ziet gevoel als basis van contact. Haptonomie leert het kind voelen via zijn/haar lichaam om zo ontplooiing van gevoelscontact mogelijk te maken.

Voor wie?

• Iedereen

Zie ook

www.allehaptonomen.nl

Kritisch begeleiden betekent dan dat men altijd principieel vertrekt van wat de persoon nu is en kan, niet van wat hij/zij zou moeten zijn en kunnen. Men toont respect en geduldig begrip voor (storende) tekortkomingen en onvermogen. Dat betekent dat de ontwikkelingsbegeleider altijd ‘haalbare uitdagingen’ stelt die passen bij de persoon en zijn omstandigheden.

De methode is beperkt beschikbaar in Nederland; in België wordt hij meer toegepast. 

Voor wie?

• Kinderen met ontwikkelingsproblemen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.vkoh.be

De huisarts geeft psychische behandeling bij lichtere klachten. Ook de POH (praktijkondersteuner) kan dit doen. 

De huisarts kan je ook een verwijzing geven voor gespecialiseerde jeugdhulp. Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugd-GGZ. Als de huisarts je kind een verwijzing geeft voor een bepaalde behandeling of therapie in de jeugd-GGZ, moet de gemeente ervoor zorgen dat dat aanbod beschikbaar is. Dit valt onder de jeugdhulpplicht die de gemeente heeft volgens de Jeugdwet. 

Katten, honden en andere huisdieren verbeteren de sociale vaardigheden van kinderen met autisme. Dit blijkt uit onderzoek van de universiteit van Missouri-Columbia. Kinderen met autisme met een huisdier staan eerder open voor interactie met anderen.

De sociale vaardigheden van kinderen verbeteren naarmate een familie langer een huisdier heeft. De band tussen een jong kind en een hond is hechter dan tussen een ouder kind en een hond. Kinderen met autisme voelen zich meer verbonden met kleinere honden, katten of konijnen dan met grote honden. Ieder kind is uniek, het kan daarom verschillen welk huisdier het beste past. Belangrijk is dat gezin ook oog heeft voor de behoeften van het dier zelf. 

Meer informatie over het onderzoek: website Eurekalert. 

Kortdurende therapie waarbij het kind in een volledig ontspannen toestand gebracht wordt, van waaruit het kan komen tot verandering van gevoel of gedrag.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen 
• Bij spanningen, stress, lichamelijke klachten en veel andere klachten
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.hypnose.nl 

www.nvvh.com

Oefentherapie met als uitgangspunt dat de ontwikkeling van het zenuwstelsel van een kind tegengehouden wordt als primaire reflexen nog onvoldoende geïntegreerd zijn. Het kind leert de oefeningen zelf te doen.

Voor wie?

• Kinderen met leerstoornissen en/of gedragsstoornissen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.inpp.nl

Kortdurende psychotherapeutische behandeling waarbij het kind zelf een doel kiest en begeleid wordt om met zijn/haar eigen wijsheid en kracht dit doel te halen.

Ook geschikt bij een verstandelijke beperking. 

GGZ staat voor geestelijke gezondheidszorg. Hulpverlening aan kinderen met autisme valt vaak onder de GGZ. 

Als de huisartsenpraktijk je kind niet voldoende psychische hulp kan geven, kun je een verwijzing krijgen naar de basis GGZ of de gespecialiseerde GGZ. 

• In de basis-GGZ worden psychiatrische aandoeningen behandeld die lichte of matige klachten geven. Concreet betekent dat: uw kind heeft er wel last van, maar blijft de gewone dagelijkse dingen wel doen. Zoals naar school gaan, gaan sporten en uitgaan.
• In de specialistische GGZ worden psychiatrische aandoening behandeld die ernstige klachten geven. De klachten hebben dan zo veel invloed op het dagelijkse leven dat uw kind niet meer goed kan functioneren. Denk bijvoorbeeld aan een eetstoornis waardoor uw kind verzwakt is geraakt. 

Kosten van jeugd-GGZ

Jeugd-GGZ valt sinds 1 januari 2015 onder de Jeugdwet. Gemeenten betalen de jeugd-GGZ. Zij moeten zorgen dat er voldoende aanbod van goede kwaliteit beschikbaar is.

Verwijzing door een arts

De huisarts of kinderpsychiater kan je kind een verwijzing geven voor de jeugd-GGZ. Ook dan moet de gemeente ervoor zorgen dat die zorg beschikbaar is voor je kind. Dit valt onder de jeugdhulpplicht van de gemeente. 

Een jeugdpsychiater kan de diagnose autisme stellen, en therapieën en medicatie voorschrijven. Psychiaters werken onder meer bij GGZ-instellingen.

Kennis van autisme

Je kunt bij je huisarts een verwijzing vragen voor een kinder- en jeugdpsychiater. Bij autismediagnostiek en behandeling is het belangrijk om een psychiater te kiezen die is gespecialiseerd in autisme. 

Verschil met een psycholoog

Een psychiater en een (klinisch) psycholoog zijn beiden gespecialiseerd in de diagnostiek van psychiatrische en psychologische stoornissen. Een psycholoog richt zich meer op de psychologische behandeling. Een psychiater heeft de studie medicijnen gevolgd en is een medisch specialist, een psycholoog niet. Daarom mag een psychiater medicatie voorschrijven en een psycholoog niet.

Een psycholoog is een gedragsdeskundige, gespecialiseerd in de psychologische behandeling van gedragsproblemen. Een psycholoog kan je kind onderzoeken (wat is er aan de hand) en behandelen (wat is eraan te doen). Psychologen werken als zelfstandige, maar vaak ook in GGZ-instellingen of andere zorginstellingen. 

Verschil met een psychiater

Een psycholoog is geen medisch specialist, zoals een psychiater dat is. Een psycholoog mag daarom geen medicijnen voorschrijven, een psychiater wel. 

Verwijzing

Je kunt bij je huisarts een verwijzing vragen voor een psycholoog. Zonder verwijzing moet je de kosten zelf betalen. 

Een kinderdagcentrum (KDC) is bedoeld voor kinderen met een verstandelijke of meervoudige beperking. KDC's vangen kinderen op vanaf ongeveer 2 tot 18 jaar, soms al vanaf jongere leeftijd.

In een kinderdagcentrum krijgt je kind dagopvang, dagbesteding, hulp en begeleiding. Bijvoorbeeld van een orthopedagoog, een logopedist, een ergotherapeut, een fysiotherapeut of een creatief therapeut. De ontwikkeling van je kind wordt gestimuleerd. De begeleiders leren je kind zo mogelijk om dingen zelfstandig te doen, zoals aan- en uitkleden, zelf eten en naar de wc gaan.

Je kind heeft hiervoor een indicatie nodig van de gemeente (jeugdhulp) of het Centrum indicatiestelling zorg (Wet langdurige zorg). Het kinderdagcentrum kan vaak helpen met de aanvraag. Je kunt hiervoor ook terecht bij MEE in je regio. 

Rust en evenwicht vinden door het luisteren naar de klanken.

Voor wie?

• Jeugd en volwassenen
• Ook geschikt bij verstandelijke beperking

Therapie waarbij een kind zich kunstzinnig kan uiten en daarmee de balans tussen lichaam, ziel en geest weer kan herstellen. 

Voor wie?

• Kinderen met psychische of psychosociale klachten
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.kunstzinnigetherapie.nl

Wat is levensloopbegeleiding?

Levensloopbegeleiding is ondersteuning in iedere fase van het leven, op alle levensgebieden en met speciale aandacht voor grote en kleine veranderingen in de loop van het leven.

Wat maakt levensloopbegeleiding geschikt bij autisme?

Een kind met autisme ontwikkelt zich anders dan leeftijdsgenoten zonder autisme. Levensloopbegeleiding past vaak goed bij kinderen met autisme vanwege:

• De continuïteit: vaak blijft de hulpverlener lange tijd betrokken.   
• De levensbrede kijk. Voor kinderen met autisme is het vaak niet vanzelfsprekend om vaardigheden die ze bijvoorbeeld op de sportclub leren, ook toe te passen op school. Een levensloopbegeleider is betrokken bij alle leefgebieden en kan het kind ondersteunen om vaardigheden uit het ene leefgebied ook te gebruiken in een ander leefgebied. 
• Levensloopbegeleiding richt zich niet alleen op het kind zelf, maar ook op de mensen om hem of haar heen. Zoals het hele gezin, school, de sportclub, enzovoort.  

Waar kun je terecht?

• Levensloopbegeleiding en levensloopbegeleiders op Wegwijzer autisme

In een logeerhuis kunnen kinderen met autisme en/of een verstandelijke beperking een paar dagen logeren. Bijvoorbeeld in het weekend of tijdens je vakantie Het geeft je even rust en tijd om de dingen te doen waar je anders niet aan toe komt. 

Er zijn speciale logeerhuizen voor kinderen met autisme en/of ADHD. Hier is een duidelijke structuur, vaste regels en een min of meer vast dagprogramma.

Vergoeding van logeeropvang

Logeeropvang voor jeugd valt onder de Jeugdwet. U kunt voor jeugdhulp bij uw gemeente terecht. Logeeropvang wordt gezien als mantelzorgondersteuning of respijtzorg. Zie Regelhulp.nl voor meer informatie over jeugdhulp. 

Krijgt uw kind zorg uit de Wet langdurige zorg (Wlz) en woont hij of zij thuis? Dan wordt de logeeropvang uit de Wet langdurige zorg betaald. Zie Regelhulp.nl voor meer informatie over logeeropvang. 

Meer informatie en adressen

Voor informatie over logeeropvang kun je terecht bij de Informatie en Advieslijn van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (www.autisme.nl) of bij de MEE-afdeling in jouw regio (www.mee.nl). Zorgkaart Nederland heeft adressen van logeerhuizen voor mensen met een verstandelijke beperking. 

Therapie waarbij (technische) aspecten van taal en communicatie verbeterd kunnen worden.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen met taal- en/of spraakproblemen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.logopedie.nl

MEE kan je helpen bij de opvoeding en zorg voor je kind. Wat kan MEE voor je betekenen:

• Hulp om het autisme van je kind te accepteren en ermee om te gaan. Bijvoorbeeld door gesprekken of een cursus.
• Ondersteuning bij de opvoeding en leren hoe je de ontwikkeling van je kind kunt stimuleren. Bijvoorbeeld met behulp van een training.
• Mensen zoeken die kunnen bijspringen.
• Zoeken naar een oplossing als zich thuis moeilijke situaties voordoen.
• Samen met een team deskundigen (netwerk Integrale Vroeghulp) kijken hoe je kind het beste geholpen kan worden.

MEE kijkt altijd naar je situatie en je behoefte. Soms is informatie en advies genoeg, maar soms ook niet. Dan is meer onderzoek nodig, of een cursus of training. 

Voor hulp van MEE heb je geen indicatie nodig. Adressen van MEE vind je op www.mee.nl. 

Training waarbij je vertrouwd raakt met je binnenwereld. Je leert dat er altijd wel gedachten zijn, maar dat je er niet altijd naar hoeft te luisteren.

Voor wie?

• Voor kinderen vanaf 5 jaar

Wat vinden anderen hiervan?

Over mindfulness voor kinderen

Een behandelmethode gericht op het herstel en de rijping van het centrale zenuwstelsel.

Voor wie?

• Kinderen met een ontwikkelingsstoornis
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.masgutovamethode.nl  

Vind een behandelaar op de website van de MNRI-methode in Nederland

Wat is motorische remedial teaching?

MRT is extra hulp bij bewegingsonderwijs.

Met speelse oefeningen verbetert de motorische ontwikkeling. Een betere motoriek kan ontwikkeling op andere gebieden stimuleren:

• De cognitieve leerontwikkeling (lezen, taal en rekenen)
• Concentratie, focus en het automatiseren
• De grove en fijne motoriek (schrijven, beweging)
• Sociaal emotionele ontwikkeling

Waarom is MRT geschikt bij autisme?

Een deel van de kinderen met autisme beweegt niet graag of is 'onhandig' met bewegen. MRT kan helpen om vloeiender te bewegen. Kinderen met autisme ontwikkelen zich op een andere manier dan hun leeftijdsgenoten. MRT kan de ontwikkeling meer in balans brengen, bijvoorbeeld met symmetrische oefeningen die beide hersenhelften laat werken. 

MRT is ook geschikt voor mensen met een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• www.mrtinbeweging.net 
• Leraar24.net over MRT

Film met uitleg

Methode waarbij muziek wordt ingezet voor de ontwikkeling van een kind. 

Voor wie?

• Kinderen en jongeren met emotionele, gedragsmatige, cognitieve, sociale of lichamelijke klachten
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Aanbieders van muziektherapie 

• Muziektherapie met aandacht voor autisme
• Adressen van muziektherapeuten 
• www.nvvmt.nl 

Kortdurende behandelmethode met als uitgangspunt dat veel gezondheidsklachten een emotionele oorzaak hebben. Deze oorzaak wordt tijdens een behandeling opgeheven.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.neiregister.com

Kortdurende intensieve behandelmethode voor de hersenen, waarbij het kind leert om controle te krijgen over zijn/haar hersengolven. Dit gebeurt door hersengolven te meten via elektrodes op de schedel en een beloning te geven op de gewenste hersengolven.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over neurofeedback

Zie ook

www.neurofeedback.nl  

www.xs2brain.nl  

www.brainbalance.nl

Methode die je als coach, ouder, leraar of begeleider kunt gebruiken om kinderen te leren om goed hun brein te gebruiken, beter met taal om te gaan en strategieën voor een goed leven aan te leren.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen
• Ook geschikte bij een verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over NLP

Zie ook

kindercoaching.startpagina.nl    

nlpkind.nl

Methode om kinderen met een verstandelijke beperking zich op zijn of haar eigen manier te laten uiten (wel verbaal, dus via woorden). De methode is ontwikkeld voor professionals, maar ook bruikbaar voor ouders. 

Voor wie?

Speciaal voor kinderen met een matige of lichte verstandelijke beperking

Zie ook

Informatie over Niet-sturende communicatie

Wat is het?

Met betrekking tot autisme bestaan verschillende theorieën: de theory-of-mind, de theorie van de centrale coherentie en de theorie van de planning and executive function. Ieder van deze theorieën verklaart een aspect van autisme.

De theorie van het socioschema van dr. Martine Delfos biedt een omvattend kader waarin alle verschillende aspecten van autisme een plaats vinden, van het moeilijk in kunnen schatten van sociale interactie tot en met obsessies. Dit model biedt handvatten voor de dagelijkse praktijk van de opvoeding. In de theorie van het socioschema wordt autisme geplaatst in een ontwikkelingsperspectief. Het gaat uit van een versnelde en vertraagde ontwikkeling tegelijk.

Waar kun je terecht?

• Delfosacademy.com
• Over Autisme vanuit een ontwikkelingsperspectief

Wat is TEACCH?

TEACCH is een onderwijsprogramma in het speciaal onderwijs en in medisch kinderdagverblijven. Doel is het vergroten van vaardigheden door een zeer gestructureerde omgeving waarbij visualisering en voorspelbaarheid centraal staan. TEACCH staat voor Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped CHildren.

Visualisering en voorspelbaarheid staan centraal in het programma. De achterliggende gedachte is terug te voeren op leertheoretische opvattingen. Het programma is wereldwijd geïmplementeerd in veel scholen. Ouders worden actief betrokken bij de uitvoering van het programma door hen te leren thuis dezelfde strategieën toe te passen. 

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• Wegwijzer autisme: informatie, aanbieders en meningen over TEACCH
• www.teacch.com

Video

Schooldag van een leerling met autisme. Op school gebruikt men TEACCH en TOM-training.

Pragmatische methode waarbij tijdens gesprekken oplossingen gevonden worden voor problemen en het kind geholpen wordt in het toepassen van een oplossing.

Voor wie?

Voor normaal of hoogbegaafde kinderen

Wat houdt het in?

Over Oplossingsgericht werken

Waar kun je terecht?

Je vindt adressen van therapeuten die oplossingegericht werken op www.oplossingsgericht.nu. Per therapeut staat vermeld of ze met jeugdigen werken. Daarbij is niet vermeld of de therapeut ervaring heeft met autisme, het is verstandig dat zelf na te vragen. 

Een organisatie voor Jeugd & Opvoedhulp geeft (intensieve) opvoedhulp. Jeugd & Opvoedhulp is de verzamelnaam voor organisaties die kinderen en opvoeders helpen bij problemen en vragen rond opgroeien en opvoeden.

Soort hulp

De hulp van Jeugd & Opvoedhulp kan bestaan uit:

• Hulp thuis.
• Hulp overdag; individueel of in een groep bij de organisatie voor Jeugd & Opvoedhulp.
• Hulp op locatie, bijvoorbeeld op scholen, kinderopvang of vrouwenopvang.
• Hulp uit huis: in een pleeggezin of in een organisatie voor Jeugd & Opvoedhulp.

Verwijzing naar Jeugd & opvoedhulp

Je gemeente kan toegang geven tot hulp van een organisatie voor Jeugd & opvoedhulp.

Behandeling met diëten en voedingssupplementen die ernaar streeft om met voeding zoveel mogelijk nodige en nuttige voedingsstoffen binnen te krijgen en zo weinig mogelijk schadelijke stoffen.

Voor wie?

• Jeugd en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

Meer informatie over orthomoleculaire geneeskunde bij leer- en gedragsproblemen, en adressen van behandelaars. 

Behandeling waarbij ouders en omgeving betrokken worden in het therapeutisch behandelen of begeleiden van hun kind om ontwikkeling te stimuleren.

Voor wie?

Kinderen jongeren met problemen op het gebied van ontwikkeling en opvoeding

Zie ook

Adressen van orthopedagogen in het register van de NVO. 

Een orthopedagogisch centrum begeleidt kinderen met een lichte verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen. De begeleiding kan thuis of in het centrum gebeuren. Als ouder wordt je bij de behandeling betrokken.

Een orthopedagogisch centrum biedt verschillende vormen van hulp en behandeling:

• Gezinsbehandeling. Dit is hulp bij je thuis. De hulpverlener leert je hoe je met je kind om kunt gaan. Bij crisissituaties is de begeleiding heel intensief.
• Dagbehandeling. Dit is hulp in het centrum zelf. Je kind gaat na schooltijd naar het centrum en blijft er eten. Na het eten gaat je kind naar huis.
• Arbeidstraining. Hiermee leren jongeren hoe ze (weer) aan het werk kunnen gaan of een opleiding kunnen volgen.
• Behandeling met verblijf. Je kind woont in het centrum. Hoe intensief de behandeling is, hangt af van de ernst van de problemen. De behandeling duurt maximaal drie jaar.

De toegang tot zorg van een orthopedagogisch centrum gaat via de gemeente. 

Meer informatie vind je op www.vobc.nu. Daar staan ook adressen van de behandelcentra.

Cursus waarin ouders leren de theorie over verschillende mentale leeftijden toe te passen bij kinderen met autisme.  

Voor wie?

Ouders van kinderen met autisme.

Zie ook

• Wegwijzer autisme: publicaties en trainingen van Martine Delfos 
• www.delfosacademy.com

Methode om te communiceren met kinderen via plaatjes en foto's.

Voor wie?

Deze methode is geschikt voor kinderen vanaf 1 jaar met spraakbeperkingen.

Zie ook

​Hetraamwerk.nl

Een pedagoog begeleidt geeft begeleiding bij opvoedproblemen. De begeleiding is gericht op het kind zelf en op de ouders. Bij autisme leer je als ouder bijvoorbeeld omgaan met eventuele sociale problemen van je kind, maar ook met de eventuele bijkomende problemen zoals agressie, niet luisteren, chaotisch gedrag en zelfverwonding.

Pedagogen werken vaak met opvoedingsprincipes als belonen en straffen. 

Een pedagoog werkt bijvoorbeeld in een eigen praktijk of groepspraktijk, in het speciaal onderwijs, de jeugdzorg, gehandicaptenzorg, kin een medisch kinderdagverblijf of interne wooninstelling. Pedagogen kunnen ook op school, in het gezin of in de buurt werken. 

Wat is het?

Methode om een duidelijke planning te maken, wat de structuur van de dag helder maakt. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

Kinderen met autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• www.autiplan.nl
• www.ictwijs.eu
• www.autismeplein.nl
• www.sclera.be
• www.pictoselector.eu

Methode die gebruikt wordt door IQ-coaches. Deze coaches bieden levensbrede coaching aan mensen met autisme. Ook ouders kunnen zich bekwamen in de PILLAR-methodiek.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen met autisme

Wat vinden anderen hiervan?

Over PILLAR

Zie ook

www.pillarmethodiek.nl

PRT is een vorm van gedragstherapie die uitgaat van de interesse van het kind of de jongere. De therapie stimuleert hen interactie aan te gaan en vergroot zelfmanagement. Ouders en school worden betrokken bij de behandeling.

Voor wie?

(Jonge) kinderen en jongeren die weinig gericht zijn op anderen en/of een achterstand hebben in taalgebruik

Zie ook

• Rino groep (opleiding tot gecertificeerd PRT hulpverlener)
• Informatie over en aanbieders van PRT op Wegwijzer autisme
• Ucsb Koegel Autisme Center (grondleggers van de methode; Engelstalig)

Methode waarbij je een kind leert minder afhankelijk te zijn van structuur en hem leert hoe hij met onverwachte zaken kan omgaan.

Voor wie?

• Kinderen en volwassenen met autisme
• Ook geschikt bij een lichte verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over Plan B

Zie ook

www.auticomm.nl

Wat is het?

Pedagogisch programma dat ouders praktische tips geeft om problemen in het gezin op een positieve manier tegemoet te treden. 

Voor wie?

Deze aanpak is geschikt voor kinderen met (dreigende) gedragsproblemen. 

Waar kun je terecht?

• Informatie over Positief opvoeden / Triple P
• www.positiefopvoeden.nl

Intensieve pedagogische thuishulp waarin ouders kunnen leren hoe om te gaan met het gedrag van hun kind.

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Kinderen met autisme en een verstandelijke beperking
• Ouders met een lichte verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over PPG 

Een crisisdienst biedt hulp als er een acute psychische crisis ontstaat. Elke regio heeft een GGZ-crisisdienst voor acute psychische hulp. Crisisdiensten zijn onderdeel van GGZ-instellingen. 

Bereikbaarheid

Bel bij acute psychische nood de huisarts. De huisarts kan zo nodig de crisisdienst inschakelen.

• De crisisdienst is zeven dagen per week en 24 uur per dag bereikbaar.
• Een team van psychiaters, psychologen en verpleegkundigen geeft hulp. Het gezin of de familie wordt daar meestal bij betrokken.
• Na de acute behandeling kan je kind weer naar huis, of nog een tijd in het GGZ-centrum blijven voor een verdere behandeling.

Meer informatie en adressen

• Voor meer informatie kun je terecht bij de huisarts, het GGZ-centrum in je regio, het maatschappelijk werk of je gemeente.
• Een overzicht van GGZ-centra staat op Zorgkaart Nederland. Alle GGZ-centra hebben een crisisdienst. 
• Je kunt ook (anoniem) bellen naar Sensoor voor een luisterend oor en hulp bij het zoeken naar de juiste opvang of dienst.

Psycho-educatie is uitleg over wat autisme betekent en wat de mogelijkheden en beperkingen zijn die daarmee samenhangen. Veel GGZ-instellingen bieden psycho-educatie. Psycho-educatie is vaak ook mogelijk op locatie, zoals op school. 

Een speciale vorm is psycho-educatie volgens de Socratische methode, waarbij vragen worden gesteld aan het kind die leiden tot inzichten met meer samenhang of relevantie dan voorheen mogelijk was.

Voor wie?

• Jeugd en volwassenen
• De gewone variant is ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

Over psycho-educatie

Bewegingstherapie om bewegingspatronen te veranderen. Via de bewegingen wordt ook gewerkt aan de oplossing van psychische klachten.

Voorbeelden zijn: NDT (Neuro Developmental Treatment - voorheen Bobath-therapie), Sherborn-therapie en Le Bon Départ.

Voor wie?

• Kinderen met eigenaardigheden in het bewegingspatroon
• Ook geschikt voor kinderen met een verstandelijke beperking

Zie ook

www.vaktherapie.nl 

www.nvpmkt.nl

Wat is het?

Behandelmethode waarbij spanning, concentratie en emotiebeleving gereguleerd worden door stemgebruik, denkopdrachten en lichte ritmische aanraking van de handen.

Voor wie?

• Kinderen met psychische klachten
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• Over ReAttach
• www.reattach.nl

Wat is het?

Senso(moto)rische integratie therapie gaat in op de soms verstoorde verwerking van zintuiglijke waarnemingen bij kinderen met autisme en de daaruit volgende verstoorde bewegingen.

Hoe werkt het?

Het is een therapie met bewegingen en spelletjes. Ook kunnen sensorische materialen ingezet worden, zoals een drukvest.

Voor wie?

Sensorische integratie therapie is geschikt voor jeugd en volwassenen met autisme, ook bij autisme in combinatie met een verstandelijke beperking. 

Op school

Op sensomotorische-integratie.nl staat beschreven wat leerkrachten kunnen doen als een leerling sensorische integratieproblemen heeft. 

Waar kun je terecht?

• Aanbieders van sensorische integratie therapie staan op Wegwijzer autisme
• www.sensomotorische-integratie.nl

Een methode die is gericht op het vergroten van zelfvertrouwen bij kinderen en het versterken van de band tussen kind en ouders door spelvormen met veel beweging.

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

www.sherborne.nl 

www.sherbornesamenspel.nl

Een sociaal pedagogisch hulpverlener (SPH'er) helpt je met allerlei praktische zaken in het dagelijkse (gezins)leven. Een SPH´er komt meestal bij je thuis (of in de instelling als je kind daar woont). 

De SPH'er begeleidt je zonder keuzes voor je te maken. Je bepaalt zelf wat je wilt doen en welke ondersteuning je geschikt vindt voor je kind. De SPH'er leert jou en je kind om (anders) om te gaan met problemen. 

Een SPH'er werkt vaak samen in een team met andere hulpverleners als pedagogen, psychiaters, psychologen en verzorgers. Zij overleggen onderling. De SPH'er bespreekt de resultaten van die overleggen met jou en je kind, en roostert eventuele therapieën in op een overzichtelijke dag- of weekplanning. De SPH'er houdt zicht op de kwaliteit van de zorg, en ondersteunt je en je kind bij dagelijkse activiteiten en signaleert veranderingen, zoals een terugval of vooruitgang. 

SPH'ers werken onder meer in de jeugdhulpverlening. Voor meer informatie over jeugdhulp kun je terecht bij je gemeente. 

Wat is het?

Training (vaak in groepsverband) waarin kinderen leren hoe ze contacten kunnen leggen en kunnen vasthouden.

Voor wie?

• Kinderen vanaf ongeveer 7 jaar
• Ook geschikt voor kinderen met een verstandelijke beperking

Zie ook

• Sova-trainingen

Wat is het?

Een serie trainingen in groepsverband met als doel dat een kind positief over zichzelf en de ander leert denken en daardoor minder last heeft van sociale stress.

Voor wie?

De Kanjertraining is geschikt voor kinderen met autisme; ook bij een combinatie met een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

• Kanjertraining.nl 
• Sova-trainingen

Wat is het?

Groepsprogramma waarin weerbaarheid en positieve sociale vaardigheden worden getraind. Er wordt gewerkt met fysieke oefeningen, kringgesprekken en zelfreflectie.

Voor wie?

• Geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar
• Kwetsbare kinderen en jongeren

Waar kun je terecht?

• Informatie over Rots en water
• Rotsenwater.nl 
• Sova-trainingen

Film met uitleg

Wat is het?

Manier om via eenvoudige tekeningen een kind te helpen inzicht te krijgen in sociale situaties. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• Wegwijzer autisme over Sociale verhalen
• www.socialeverhalen.nl

Wat is het?

Groepstraining voor kinderen die voorbereidende sociale vaardigheden nog missen. De training richt zich op het aanleren van de vaardigheid aan jezelf en aan anderen gedachten en gevoelens toe te schrijven en op basis daarvan in te spelen op gedrag van anderen. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

• Kinderen vanaf 6 jaar
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een lichte verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

• Autisme wegwijzer: informatie, aanbieders en meningen over TOM-training

Video

Schooldag van een leerling met autisme. Op school gebruikt men TEACCH en TOM-training.

Een intensief één op één programma waarbij je als ouder of begeleider vanuit een liefdevolle en accepterende houding contact maakt met je kind. Vanuit het contact wordt het kind uitgedaagd ontwikkelstappen te zetten. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Deze methode is beperkt beschikbaar in Nederland

Voor wie?

• Kinderen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking
• Vanaf heel jonge leeftijd

Zie ook

• Wegwijzer autisme: informatie, aanbieders en meningen over Son Rise
• ​www.horison.nl 
• www.autismtreatmentcenter.org

Integrale vroeghulp is geschikt als je bezorgd bent over de ontwikkeling of het gedrag van je kind. Ook als het niet duidelijk is of er daadwerkelijk wat aan de hand is. Het is goed mogelijk je gevoel zegt dat er iets niet klopt, maar dat je helemaal niet weet wat dan. Dan kun je je vragen en zorgen bespreken met mensen van Integrale Vroeghulp. Juist als je kind nog klein is.

Er zijn veel verschillende organisaties die ondersteuning bieden aan gezinnen met jonge kinderen met een ontwikkelingsachterstand of gedragsproblemen. Bij Integrale Vroeghulp werken een aantal van deze organisaties samen, zoals MEE, kinderrevalidatie en kinderdagcentra. 

Voor meer informatie en adressen kun je terecht op integralevroeghulp.nl. 

Luistertraining waar kinderen met behulp van bewerkte muziek blokkades verminderen in het gehoor waardoor geluiden beter worden verwerkt en het kind zich minder afsluit.

Voor wie?

• Jeugd en volwassenen
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over Tomatis

Zie ook

• www.tomatis-ijmuiden.nl
• www.tomatis.nl (Zuid Nederland)
• www.tomatis-hoorn.nl

De Yucel methode laat op een visuele manier zien welke samenhang er is tussen de eventuele problemen en de behoeften van je kind en je gezin. Bij deze methode bouw je (of je kind) met gekleurde blokken een opstelling die jullie levenssituatie weergeeft. Je benoemt je problemen (draaglast) en de ondersteuning die je daarbij van jezelf en anderen krijgt (draagkracht) in je eigen woorden en je zet ze tastbaar op tafel. Daardoor wordt het veel simpeler om je problemen en je behoeften aan steun in hun onderlinge verband te zien. De ondersteuner helpt je om je bouwwerk af te maken. 

Voor wie?

• Jeugd en volwassenen met autisme
• Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een lichte verstandelijke beperking

Zie ook

• www.yucelmethode.nl