Keuzehulp onderwijs-zorg combinaties

Resultaten

Aanpassingen in het schoolgebouw

Welke aanpassingen zijn zinvol voor leerlingen met autisme?

Aandacht voor de inrichting van het schoolgebouw kan leerlingen met autisme helpen om goed te functioneren op school. Denk aan:

  • Een duidelijke indeling en bewegwijzering in het gebouw.
  • Rekening houden met leerlingen die teksten en aanwijzingen letterlijk nemen.
  • Rustige kleuren, bekleding en meubilering. Een onrustige inrichting kan storend zijn voor leerlingen met autisme.
  • Plekken waar leerlingen met autisme tot rust kunnen komen als bij (dreigende) overprikkeling. 

Wie is verantwoordelijk voor de toegankelijkheid van scholen?

Scholen zijn zelf verantwoordelijk voor aanpassingen in of aan het gebouw. Zij krijgen hiervoor budget van de overheid.

Scholen bepalen zelf hoe ze dat budget besteden. Zij zijn niet verplicht om de gebouwen toegankelijk te maken.

Autismevriendelijk onderwijs

Leerlingen met autisme ontwikkelen zich niet volgens het standaard patroon. Zij kunnen op cognitief gebied voorlopen en tegelijk op sociaal gebied achterlopen op leeftijdsgenoten. Ook uit autisme zich op veel verschillende manieren. 

Wat is autismevriendelijk onderwijs?

De kern is dat iedereen zichzelf mag zijn. Individuele kwetsbaarheden van leerlingen mogen er zijn en er wordt gezamenlijk naar praktische oplossingen gezocht. In een autismevriendelijke school kan iedere leerling zich in eigen tempo en volgorde ontwikkelen en sluit het onderwijs aan bij de interesses en kwaliteiten van de leerling. Het uitgangspunt is dat iedereen verschillend is en dat diversiteit meerwaarde biedt voor de school en de samenleving. 

Checklist voor scholen

De Checklist voor scholen helpt om te beoordelen hoe autismevriendelijk het passend onderwijs op jouw school is. 

Beelddenken / visueel denken op school

Wat is beelddenken?

Een beelddenker denkt vooral in beelden en gebeurtenissen en minder in taal. Beelddenken of visueel denken lijkt relatief vaak voor te komen bij mensen met autisme. 

Beelddenken bij leerlingen met autisme 

Het gewone onderwijs is erg gericht op taal. Dat kan lastig zijn voor leerlingen met autisme die vooral visueel denken. 

Voor deze leerlingen kan begeleiding op basis van beelddenken geschikt zijn. Het kind wordt niet geleerd om anders te denken, maar men houdt rekening met de visuele manier van denken. 

Meer informatie:

Waar kun je terecht?

Duidelijke werkopdrachten

Sommige leerlingen met autisme hebben duidelijke en expliciete opdrachten nodig. Niet iedere leerling met autisme heeft dezelfde behoeften. Kijk daarom goed wat bij een individueel kind past.

Veel leerlingen met autisme weten zelf goed wat ze nodig hebben. Luister daarom goed naar wat zij zelf aangeven. 

Wat zijn duidelijke werkopdrachten voor leerlingen met autisme?

  • Geef concreet aan wat je van de leerling verwacht.
  • Markeer het begin- en eindpunt van een opdracht. 'Je begint hier ... en stopt daar …'
  • Zijn er meer opdrachten tegelijk? Nummer de opdrachten dan.
  • Geef aan hoe lang de leerling tijd heeft (op de klok aangeven).
  • Leerlingen met autisme kunnen een langere verwerkingstijd nodig hebben; geef dan voldoende tijd. 
  • Houd een vaste opbouw van de les aan.
  • Geef de leerling met autisme werkbladen met een vaste opzet. Leerlingen met autisme kunnen een grote behoefte hebben aan vaste routines. 
  • Geef de leerling (in het begin) één opdracht tegelijk.
  • Bij complexe opdrachten kun je handelingsschema's gebruiken waarin de stappen staan die de leerling moet zetten.
  • Geef ook bij vrije opdrachten een schema met de stappen. Bespreek de stappen vooraf met leerling.
  • Verdeel complexe opdrachten in onderdelen. Het maken van bijvoorbeeld een werkstuk kan te veel ineens zijn.
  • Gebruik een praatpapier met leerpunten. Bijvoorbeeld: 'Na de uitleg ga ik direct aan het werk'. Bespreek deze leerpunten vooraf en achteraf met de leerling.
  • Spreek af wat de leerling doet als hij niet verder kan met een opdracht. Bijvoorbeeld een vraagteken op de tafel leggen.
  • Geef na afronding van de opdracht direct feedback.
  • Stimuleer de leerling tijdens de uitvoering van de opdracht. 
  • Spreek concreet met de leerling af wat hij gaat doen als de opdracht klaar is. Veel kinderen met autisme hebben grote moeite met 'lege momenten'. Je doet hen geen plezier met een opmerking als: 'Als je klaar bent, mag je wat voor jezelf gaan doen.'

Bron: Leerlingen met autisme in de klas. Een praktische gids voor leerkrachten en intern begeleiders / M. Baltussen, A. Clijsen en Y. Leenders. M.m.v. M. Hansen en L. de Wilde

Feuerstein leermethode

Wat is het?

Feuerstein is een leermethode waarin leerlingen individueel of in kleine groepjes hun leervaardigheden ontwikkelen.

Leerlingen die niet weten 'hoe ze kunnen leren' komen vaak minder goed mee op school. Kinderen met autisme ontwikkelen hun leervaardigheden vaak later dan hun leeftijdsgenoten. De Feuersteimethode kan dan helpen die vaardigheden sneller te ontwikkelen.  

Voor wie is deze methode geschikt?

De Feuresteinmethode is geschikt voor kinderen met autisme en leerproblemen. De methode is ook geschikt voor kinderen met autisme en een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

Geweldloze communicatie

Wat is het?

Manier van communiceren die een goede relatie bevordert. Het gaat om communicatie met de intentie om meer te luisteren, om te spreken en leven vanuit verbondenheid met en respect voor eigen en andermans behoeften.

Ook geschikt voor de communicatie met mensen met een verstandelijke beperking

Geweldloze communicatie op school

Waar kun je terecht?

Groepstraining 'Dyslexie de baas!'

Wat is het?

Dyslexie de baas! is een groepstraining voor jongeren van 12 tot 16 jaar met dyslexie en lichte psychosociale problemen, zoals aandachtsproblemen, angst, somberheid, weinig zelfvertrouwen en problemen met leeftijdgenoten. Het is een vorm van cognitieve gedragstherapie. 

Door te leren omgaan met dyslexie kunnen angst- en stemmingsstoornissen verminderen. De jongeren leren hun problemen zelf te herstructureren en op te lossen. Ook worden ze getraind in sociale en onderhandelingsvaardigheden. 

Jongeren met autisme en dyslexie

Autisme kan samengaan met dyslexie. De training Dyslexie de baas is niet speciaal ontwikkeld voor jongeren met autisme. Voor sommige jongeren met autisme zal deze training goed aansluiten bij hun behoefte en manier van leren, voor andere wellicht niet. 

Meer informatie

Intern begeleider (IB-er) op school

Wat is een intern begeleider (IB-er)?

De intern begeleider coördineert de leerlingenzorg. Iedere school heeft een intern begeleider (IB-er). Deze wordt ook wel zorgcoördinator genoemd. 

Ouders kunnen bij de school navragen wie de intern begeleider is.

Wat doet de intern begeleider voor leerlingen met autisme?

De intern begeleider:

  • Sigaleert of een leerling extra begeleiding of zorg nodig heeft.
  • Observeert een leerling zo nodig in de groep.
  • Kan toetsen of een leerling een leerprobleem heeft.
  • Bespreekt de zorg- of begeleidingsbehoefte met de ouders.
  • Stelt een handelingsplan op.
  • Controleert of de leerling de benodigde aanpassingen, begeleiding of zorg daadwerkelijk krijgt. 

Extra kennis over autisme nodig?

In een aantal regio's zijn Steunpunten Autisme actief. De intern begeleider kan daar een beroep doen kennis over autisme op school. 

 

IVIO@School (afstandonderwijs voor zorgleerlingen)

Wat is het?

IVIO @School biedt maatwerk met individueel onderwijs per vak. Leerlingen kunnen in hun eigen tempo leren: het startmoment en het tempo zijn vrij. Vakdocenten van IVIO@School ondersteunen de leerlingen in een digitale leeromgeving. 

Op school of thuis

De leerling kan op school een aangepast onderwijsprogramma krijgen. Dat heeft de voorkeur. Thuisonderwijs is ook mogelijk. Daarbij is het doel altijd: terugkeer naar het reguliere onderwijs.

IVIO @School voor leerlingen met autisme

IVO @School heeft veel ervaring met onderwijs aan leerlingen met autisme. Zowel in het regulier (basis- en voortgezet) onderwijs als in het speciaal onderwijs. Veel scholen voor voortgezet speciaal onderwijs gebruiken IVIO@School om leerlingen met autisme onderwijs of havo- of vwo-niveau aan te bieden. 

Waar kun je terecht?

Kennis over autisme

De inzichten over autisme ontwikkelen zich snel. Voor het onderwijs is een maatschappelijke (ontwikkelingsgerichte) visie op autisme passender dan het denken in termen van psychiatrische stoornissen zoals in de DSM-5.

Invloed van autisme

Autisme kan cognitieve en sociale functies en vaardigheden beïnvloeden, zoals:

  • Theory of mind: de bedoelingen en het gedrag van anderen voorspellen en begrijpen.
  • Centrale coherentie: (snel) samenhang zien, van detail naar geheel.
  • Executieve functies: plannen, organiseren, schakelen en emotieregulatie.
  • Contextgevoeligheid: je gedrag aanpassen aan de context.
  • Prikkelverwerking: het filteren van prikkels uit de omgeving (zoals geluiden en geuren), maar ook inwendige prikkels (bijvoorbeeld dorst, pijn, emoties).

Al deze functies en vaardigheden zijn van belang op school. 

Ondervraging en overvraging op school bij leerlingen met autisme

Leerlingen met autisme hebben bepaalde functies en vaardigheden soms nog niet ontwikkeld terwijl de omgeving dat wel verwacht. Dan kan de leerling overvraagd worden. Tegelijkertijd kunnen andere functies en vaardigheden juist verder ontwikkeld zijn dan bij leeftijdsgenoten. Op dat vlak kan ondervraging ontstaan.

We noemen deze manier van ontwikkelen een ‘regenboog aan leeftijden’ in één persoon. Leerlingen met autisme ervaren de omgeving en sociale contacten daardoor echt anders dan andere leerlingen.

Kennis over autisme

Kennis over de invloed van autisme op de ontwikkeling kan helpen om het gedrag van een leerling te plaatsen en om samen na te denken over oplossingen. 

Actuele kennis over de invloed van autisme op de schooltijd is onder meer te vinden op:

Klein aantal leerlingen in de klas

Wat is een goede groepsgrootte voor leerlingen met autisme?

In het reguliere onderwijs zijn de klassen vaak groot, met soms meer dan 30 leerlingen in een klas. Voor leerlingen met autisme kan zo'n grote groep lastig zijn.

Uit een enquête van Autipassend onderwijs bleek dat meer dan de helft van de ouders van een kind met autisme en havo/vwo niveau inschatten dat 12-16 leerlingen in de klas het maximum is voor hun kind. Dit verschilt natuurlijk wel per kind; sommige leerlingen met autisme functioneren wel goed in een grotere groep. 

Kan iedere school kleine klassen maken?

Er bestaat geen wettelijk vastgestelde groepsgrootte; de school kan zelf bepalen hoeveel leerlingen in een groep zitten. In het reguliere onderwijs zijn verschillende voorbeelden van scholen die met kleinere klassen werken. Je vindt voorbeelden van deze scholen bij Autipassend onderwijs. 

Leermiddelen en hulpmiddelen

Voor leerlingen met autisme kunnen speciale leermiddelen en hulpmiddelen handig zijn. Denk bijvoorbeeld aan:

Visuele ondersteuning

Autismevriendelijke leermiddelen

Levensloopbegeleiding

Wat is levensloopbegeleiding?

Levensloopbegeleiding is ondersteuning in iedere fase van het leven, op alle levensgebieden en met speciale aandacht voor grote en kleine veranderingen in de loop van het leven.

Wat maakt levensloopbegeleiding geschikt bij autisme?

Een kind met autisme ontwikkelt zich anders dan leeftijdsgenoten zonder autisme. Levensloopbegeleiding past vaak goed bij kinderen met autisme vanwege:

  • De continuïteit: vaak blijft de hulpverlener lange tijd betrokken.   
  • De levensbrede kijk. Voor kinderen met autisme is het vaak niet vanzelfsprekend om vaardigheden die ze bijvoorbeeld op de sportclub leren, ook toe te passen op school. Een levensloopbegeleider is betrokken bij alle leefgebieden en kan het kind ondersteunen om vaardigheden uit het ene leefgebied ook te gebruiken in een ander leefgebied. 
  • Levensloopbegeleiding richt zich niet alleen op het kind zelf, maar ook op de mensen om hem of haar heen. Zoals het hele gezin, school, de sportclub, enzovoort.  

Waar kun je terecht?

Motorische remedial teaching (MRT)

Wat is motorische remedial teaching?

MRT is extra hulp bij bewegingsonderwijs.

Met speelse oefeningen verbetert de motorische ontwikkeling. Een betere motoriek kan ontwikkeling op andere gebieden stimuleren:

  • De cognitieve leerontwikkeling (lezen, taal en rekenen)
  • Concentratie, focus en het automatiseren
  • De grove en fijne motoriek (schrijven, beweging)
  • Sociaal emotionele ontwikkeling

Waarom is MRT geschikt bij autisme?

Een deel van de kinderen met autisme beweegt niet graag of is 'onhandig' met bewegen. MRT kan helpen om vloeiender te bewegen. Kinderen met autisme ontwikkelen zich op een andere manier dan hun leeftijdsgenoten. MRT kan de ontwikkeling meer in balans brengen, bijvoorbeeld met symmetrische oefeningen die beide hersenhelften laat werken. 

MRT is ook geschikt voor mensen met een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

Film met uitleg

Muziektherapie

Methode waarbij muziek wordt ingezet voor de ontwikkeling van een kind. 

Voor wie?

  • Kinderen en jongeren met emotionele, gedragsmatige, cognitieve, sociale of lichamelijke klachten
  • Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Aanbieders van muziektherapie 

Onderwijsprogramma TEACCH (speciaal onderwijs)

Wat is TEACCH?

TEACCH is een onderwijsprogramma in het speciaal onderwijs en in medisch kinderdagverblijven. Doel is het vergroten van vaardigheden door een zeer gestructureerde omgeving waarbij visualisering en voorspelbaarheid centraal staan. TEACCH staat voor Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped CHildren.

Visualisering en voorspelbaarheid staan centraal in het programma. De achterliggende gedachte is terug te voeren op leertheoretische opvattingen. Het programma is wereldwijd geïmplementeerd in veel scholen. Ouders worden actief betrokken bij de uitvoering van het programma door hen te leren thuis dezelfde strategieën toe te passen. 

Voor wie?

  • Kinderen met autisme
  • Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

Video

Schooldag van een leerling met autisme. Op school gebruikt men TEACCH en TOM-training.

Onderwijsprogramma's voor zeer begaafde kinderen

Wat is het?

Hoogbegaafde leerlingen zijn erg intelligent en vaak creatief. Ze hebben uitdaging nodig op school. Anders gaan ze zich vervelen of onder hun niveau presteren. Basisscholen en middelbare scholen hebben vaak speciale programma's voor hoogbegaafde leerlingen.

Voor wie?

Speciale onderwijsprogramma's worden vaak ingezet bij hoogbegaafde leerlingen die op school te maken hebben met:

  • verveling doordat de gegeven stof al bekend is
  • gezagsproblemen met leerkrachten
  • onderpresteren: het niet realiseren van de te verwachten schoolse resultaten die gekoppeld worden aan de intellectuele capaciteiten van een hoogbegaafde leerling
  • faalangst door eigen gestelde hoge verwachtingen

Waar vind je meer informatie?

Open houding bij leerkrachten

Wat is het?

Leerlingen met autisme weten vaak zelf goed wat zij nodig hebben om goed te functioneren op school. Het kan veel problemen voorkomen als de leerkracht hier met de leerling over praat. Belangrijk is dan om echt te luisteren, zonder dingen in te vullen voor de leerling. 

Waar vind je meer informatie?

Oplossingsgericht werken

Pragmatische methode waarbij tijdens gesprekken oplossingen gevonden worden voor problemen en het kind geholpen wordt in het toepassen van een oplossing.

Voor wie?

Voor normaal of hoogbegaafde kinderen

Wat houdt het in?

Over Oplossingsgericht werken

Waar kun je terecht?

Je vindt adressen van therapeuten die oplossingegericht werken op www.oplossingsgericht.nu. Per therapeut staat vermeld of ze met jeugdigen werken. Daarbij is niet vermeld of de therapeut ervaring heeft met autisme, het is verstandig dat zelf na te vragen. 

Persoonlijk communicatieprofiel

Een persoonlijk communicatieprofiel helpt de leerkracht om goed af te stemmen op een kind, en zo een goede relatie te ontwikkelen. Het profiel geeft informatie over de manier waarop het kind communiceert en over zijn gedrag. Ouders, kind en leerkracht stellen samen het profiel op. 

Het persoonlijk communicatieprofiel kan de handelingsverlegenheid verminderen. De diagnose is niet meer leidend, maar de persoonlijke informatie over het kind. 

Meer informatie: Wij-leren.nl

Persoonlijke verzorging op school

Bij een combinatie van autisme met een lichamelijke of meervoudige beperking, kan persoonlijke verzorging op school nodig zijn. Persoonlijke verzorging is bijvoorbeeld hulp bij:

  • aan- en uitkleden bij gym of zwemmen;
  • toiletgang, bijvoorbeeld urinaal aanleggen, incontinentiemateriaal verwisselen, hulp bij het op het toilet zetten;
  • handen wassen of douchen na het sporten;
  • het eten en drinken
  • beweging en/of houding
  • verzorging van de haren, sieraden omdoen, mond- en gebitsverzorging, het aanbrengen en uitdoen van prothesen, bril opzetten en poetsen, supervisie of toezicht bij zelfzorgactiviteiten en het aanreiken van spullen  zoals bril of hoortoestel
  • medicijngebruik
  • persoonlijke verzorging in verband met een gezondheidsprobleem, bijvoorbeeld met een stoma of met een sonde

In het speciaal onderwijs kan persoonlijke verzorging door de school zelf geleverd worden. Als dat niet voldoende is of als de (reguliere) school geen verzorging biedt, valt persoonlijke verzorging op school onder de Jeugdwet en wordt de gemeente verantwoordelijk. Voor een kind met een ernstige beperking dat blijvend intensieve zorg nodig zal hebben, is een indicatie mogelijk voor de Wet langdurige zorg (Wlz). Zorg op school wordt dan vanuit de Wlz betaald. 

Pictogrammen voor dagplanning

Wat is het?

Methode om een duidelijke planning te maken, wat de structuur van de dag helder maakt. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

Kinderen met autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

Positief schoolklimaat (SWPBS)

School Wide Positive Behavior Support is gericht op het creëren van een omgeving die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt. Dit begint bij het gezamenlijk formuleren van de waarden die de school belangrijk vindt. Het vergroot de binding van de leerling met zijn school wanneer hij wordt betrokken bij de vormgeving van de schoolorganisatie. Vervolgens benoemt het schoolteam het gedrag dat past bij deze waarden en leert het de kinderen actief aan. Adequaat gedrag wordt hierna systematisch positief bekrachtigd. Hiermee wordt een veilig en positief schoolklimaat gecreëerd, waarin elke leerling optimaal kan profiteren van het geboden onderwijs. School, ouders en jeugdzorg werken actief samen in dit proces.

Meer informatie: Kenniscentrum School Wide Positive Behavior Support. 

Psycho-educatie

Psycho-educatie is uitleg over wat autisme betekent en wat de mogelijkheden en beperkingen zijn die daarmee samenhangen. Veel GGZ-instellingen bieden psycho-educatie. Psycho-educatie is vaak ook mogelijk op locatie, zoals op school. 

Een speciale vorm is psycho-educatie volgens de Socratische methode, waarbij vragen worden gesteld aan het kind die leiden tot inzichten met meer samenhang of relevantie dan voorheen mogelijk was.

Voor wie?

  • Jeugd en volwassenen
  • De gewone variant is ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Zie ook

Over psycho-educatie

Reboundvoorziening voor leerlingen met gedragsproblemen

Wat is het?

Reboundvoorzieningen bieden een niet-vrijblijvend programma aan leerlingen met gedragsmoeilijkheden. Doel is om na enkele maanden terug te gaan naar het reguliere voortgezet onderwijs. De leerling blijft ingeschreven op de school van herkomst en de school blijft verantwoordelijk voor het onderwijsprogramma.

Hoe werkt het?

Vaak zit de reboundvoorziening op een aparte locatie, maar soms in de eigen school. In de rebound begeleiden docenten groepen van ongeveer acht tot tien jongeren met gedragsproblemen, die onder schooltijd op basis van een individueel rooster aan hun leerwerk en aan hun gedrag werken. Ongeveer één op de vijf rebounds werkt structureel samen met de jeugdzorg. 

Voor wie?

Leerlingen uit het voortgezet onderwijs die vanwege gedragsmoeilijkheden niet meer in een school kunnen functioneren.  

School afmaken met het programma 'Aan de slag'

Wat is 'Aan de slag'?

'Aan de Slag' is een programma op maat voor jongeren in de jeugdzorg van 12 tot 23 jaar die moeite hebben om de school af te maken.

Het programma duurt ongeveer 32 weken en houdt rekening met de individuele mogelijkheden en talenten, de motivatie en de leerstijl van de leerling.

Hoe werkt het?

De leerling maakt samen met een begeleider een leerroute (ontwikkelperspectief). Het doel is het halen van een startkwalificatie, het volgen van een vervolgopleiding of werk vinden.

Voor wie?

Dit programma is mogelijk in het voortgezet (speciaal) onderwijs, praktijkonderwijs en in entree opleidingen.

Waar kun je terecht?

Meer informatie: Stichting 180. 

Sensorische integratie therapie

Wat is het?

Senso(moto)rische integratie therapie gaat in op de soms verstoorde verwerking van zintuiglijke waarnemingen bij kinderen met autisme en de daaruit volgende verstoorde bewegingen.

Hoe werkt het?

Het is een therapie met bewegingen en spelletjes. Ook kunnen sensorische materialen ingezet worden, zoals een drukvest.

Voor wie?

Sensorische integratie therapie is geschikt voor jeugd en volwassenen met autisme, ook bij autisme in combinatie met een verstandelijke beperking. 

Op school

Op sensomotorische-integratie.nl staat beschreven wat leerkrachten kunnen doen als een leerling sensorische integratieproblemen heeft. 

Waar kun je terecht?

Sociale vaardigheidstraining 'Kanjertraining'

Wat is het?

Een serie trainingen in groepsverband met als doel dat een kind positief over zichzelf en de ander leert denken en daardoor minder last heeft van sociale stress.

Voor wie?

De Kanjertraining is geschikt voor kinderen met autisme; ook bij een combinatie met een verstandelijke beperking.

Waar kun je terecht?

Sociale vaardigheidstraining 'Rots en water'

Wat is het?

Groepsprogramma waarin weerbaarheid en positieve sociale vaardigheden worden getraind. Er wordt gewerkt met fysieke oefeningen, kringgesprekken en zelfreflectie.

Voor wie?

  • Geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar
  • Kwetsbare kinderen en jongeren

Waar kun je terecht?

Film met uitleg

Sociale vaardigheidstraining 'Sociale Verhalen'

Wat is het?

Manier om via eenvoudige tekeningen een kind te helpen inzicht te krijgen in sociale situaties. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

  • Kinderen met autisme
  • Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

Sociale vaardigheidstraining 'TOM-training'

Wat is het?

Groepstraining voor kinderen die voorbereidende sociale vaardigheden nog missen. De training richt zich op het aanleren van de vaardigheid aan jezelf en aan anderen gedachten en gevoelens toe te schrijven en op basis daarvan in te spelen op gedrag van anderen. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor autisme. 

Voor wie?

  • Kinderen vanaf 6 jaar
  • Ook geschikt bij een combinatie van autisme en een lichte verstandelijke beperking

Waar kun je terecht?

Video

Schooldag van een leerling met autisme. Op school gebruikt men TEACCH en TOM-training.

Symbiose: combinatie speciaal en regulier onderwijs

Wat is het?

Symbiose houdt in dat een leerling die ingeschreven staat op het (voortgezet) speciaal onderwijs, gedeeltelijk onderwijs kan volgen in het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs, het voortgezet onderwijs of in een instelling voor educatie en beroepsonderwijs.

Waar kun je terecht?

Thuisonderwijs

Wat is thuisonderwijs?

Bij thuisonderwijs neem je als ouder de verantwoordelijkheid voor het onderwijs van je kind. Daarbij is veel maatwerk mogelijk.  

Je kunt kiezen voor lesprogramma's die veel lijken op het onderwijs op reguliere scholen. Maar meer ervarings- en ontwikkelingsgericht leren is ook mogelijk. 

Thuisonderwijs is mogelijk op het niveau van het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Je kind kan  officiële certificaten halen door staatsexamens te doen.

Mag ik mijn kind met autisme thuis onderwijs geven?

Je kind heeft een vrijstelling van de leerplicht nodig. Dit kan op twee manieren.

  1. Vrijstelling op basis van levensovertuiging
    De eenvoudigste manier is een beroep doen op Artikel 5 sub b van de Leerplichtwet. Je kind krijgt dan vrijstelling van de leerplicht als je kunt aantonen dat er binnen redelijke afstand van je woonplaats geen scholen zijn die je levensovertuiging uitdragen. 
    Meer informatie en standaard brieven om dit te regelen vind je bij de Nederlandse vereniging voor thuisonderwijs.
     
  2. Tijdelijke vrijstelling leerplicht
    Als de school met je mee wil denken, kun je op basis van Artikel 11g van de Leerplichtwet tijdelijke vrijstelling van de leerplicht vragen. Dan zijn combinaties van school en thuisonderwijs mogelijk.  

Waar vind je meer informatie over thuisonderwijs?

Tijdelijke vrijstelling van de leerplicht

Soms zijn er zwaarwegende redenen om een kind tijdelijk niet naar school te laten gaan. Vanaf 5 jaar vallen kinderen echter onder de leerplicht. 

De leerplichtambtenaar kan een leerling een tijdelijke vrijstelling geven van de verplichting tot geregeld schoolbezoek. Het kind blijft dan wel ingeschreven op een school, en de school blijft verantwoordelijk voor het onderwijs. De ouders, leerplichtambtenaar en de school kunnen dan samen bekijken of het kind tijdelijk onderwijs thuis kan volgen. Het doel moet zijn dat het kind weer volledig terugkeert naar school.

De school betaalt aangepast lesmateriaal en extra begeleiding, zolang dit past binnen de rijksbekostiging voor de leerling. In de afspraken staat niet dat ouders de 'thuisstudie' bij de school kunnen declareren.

Videoverbinding met de klas

Via een videoverbinding kan een kind vanuit huis of een andere plek les volgen en interactie hebben met de leerkracht en medeleerlingen. Er zijn verschillende systemen op de markt, zoals de Webchair.