Keuzenhulp zorg

Wat is het?

Affectieve educatie is een training waarin je leert om zo concreet mogelijk emoties te herkennen, zowel bij jezelf als bij anderen. Ook leer je beter omgaan met eigen emoties en die van anderen. Om de emoties te hanteren krijg je onder meer ontspanningstechnieken aangeleerd. 

Hoe werkt het?

Affectieve educatie is een vorm van cognitieve gedragstherapie, een psychische behandeling met aandacht voor 'de bril' waardoor je naar gebeurtenissen kijkt. Je leert neutraler naar gebeurtenissen te kijken, waardoor negatieve gevoelens verminderen en je gedrag kan veranderen.

Waar kun je terecht?

Er is geen overzicht van therapeuten voor affectieve educatie. Je kunt contact opnemen met een cognitief gedragstherapeut en vragen of die therapeut ervaring heeft met affectieve educatie. 

• Aanbieders van cognitieve gedragstherapie met aandacht voor autisme. 
• Vereniging voor Cognitieve Therapie en Gedragstherapie.

Wat is een app?

'App' is de afkorting van 'mobiele applicatie', een klein programma voor op je mobiele telefoon of tablet. Apps kunnen het dagelijks leven op allerlei manieren makkelijker maken. 

Er zijn bijvoorbeeld apps die je helpen om te reizen met het openbaar vervoer, of apps die helpen bij de planning van de boodschappen. 

Waar kun je terecht?

Zie Apps op Wegwijzer autisme voor meer informatie.  

Wat is het?

Arbeidshulpverlening kan je helpen een geschikte opleidings- of beroepsrichting te kiezen. Ook ondersteuning om je huidige werk is mogelijk. Arbeidshulpverlening kan zinvol zijn als:

• Je het door je autisme moeilijk vindt om een studierichting te bepalen
• Als je werk zoekt niet welke richting je op wilt
• Als je een baan of stageplek hebt, maar daar problemen heeft. 

Waar kun je terecht?

Veel GGZ-instellingen bieden arbeidshulpverlening. 

Wat is het?

ASSwijzer is een vorm van begeleiding voor mensen met autisme. De begeleider sluit aan bij de manier waarop je zélf je leven ordent. Dit verlaagt het stressniveau en geeft ruimte voor ontplooiing.

Hoe werkt het?

Video met uitleg over ASSwijzer 

Samenvatting proefschrift over de werking van ASSwijzer.

Waar kun je terecht?

• ASSwijzer.nl

Begeleiding is praktische hulp, bijvoorbeeld bij het organiseren, plannen en structureren van je dagelijks leven. Een begeleider kan je helpen je sociale vaardigheden te trainen, of je leren hoe je het huishouden organiseert. Denk ook aan begeleiding op de werkvloer, bij vrijetijdsbesteding of financiële administratie. Dat kan gaan om een klein aantal uur per maand tot meerdere uren per dag. 

Begeleiding in het dagelijks leven kan vergoed worden. Mensen met autisme betalen deze ondersteuning vaak uit een persoonsgebonden budget (pgb). Het pgb geeft meer vrijheid om zelf je begeleider te kiezen, waardoor het vaak makkelijker is om een begeleider te vinden die ervaring heeft met autisme. 

De gemeente is verantwoordelijk voor deze vorm van ondersteuning. Begeleiding valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning. Je kunt bij je gemeente terecht voor meer informatie over de mogelijkheden. Het blijft mogelijk om een pgb aan te vragen om zelf begeleiding in te kopen. 

Wat is het?

Een beelddenker denkt in beelden en gebeurtenissen; taal is echter lastig. Begeleiding op basis van beelddenken wil je manier van denken niet veranderen, maar houdt er rekening mee.

Hoe werkt het?

• Publicaties over beelddenken

Op het werk

• Beelddenken op de werkvloer

Waar kun je terecht?

• Stichting Beelddenken 

Cliëntondersteuning is hulp bij het maken van een keuze of het oplossen van een probleem. Een cliëntondersteuner helpt je om meer zelf de regie te houden over je leven, en je leven minder te laten bepalen door bijvoorbeeld hulp- en zorgverlening. Cliëntondersteuning kan bestaan uit informatie en advies, uitgebreide vraagverheldering en kortdurende ondersteuning bij keuzes in het dagelijks leven. 

MEE biedt cliëntondersteuning aan mensen met autisme. In cliëntondersteuning wordt ook steeds meer ervaringsdeskundigheid ingezet: mensen met autisme adviseren andere mensen met autisme. 

Coaches kunnen je helpen bij diverse hulpvragen. Er bestaan veel vormen van coaching, al dan niet speciaal gericht op autisme. Op Wegwijzer autisme vind je coachingsaanbod dat aansluit bij autisme. Je kunt daar verder selecteren op het doel van de coaching, bijvoorbeeld communicatie verbeteren, sporten, werken, etc. 

Vergoeding van coaching is soms mogelijk, maar lang niet altijd. Als de coaching je zelfredzaamheid in het dagelijks leven stimuleert, kun je het wellicht betalen vanuit een persoonsgebonden budget van de gemeente (Wmo-ondersteuning).

Deze therapie helpt je bij het herkennen en verminderen van (psychische) problemen ontstaan door autisme. Deze therapie wordt op verschillende manieren toegepast:

Cognitieve strategieën bijvoorbeeld helpen je bij het omgaan met negatieve gedachten en om emoties en gedrag positief te beïnvloeden. Ontspanningsoefeningen kunnen ook onderdeel zijn van de therapie. 

Cognitief gedragstherapeuten werken in de hele geestelijke gezondheidszorg. Zij zijn vaak psycholoog, psychotherapeut of psychiater en werken bij psychiatrische instellingen, in de vrijgevestigde praktijk, in veel gezondheidscentra en op diverse andere plaatsen. Je hebt een verwijzing van je huisarts om voor vergoeding in aanmerking te komen. Vaak moet je nog een eigen bijdrage betalen. 

Voor meer informatie: Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie. 

Met e-health word je via internet geholpen. Er zijn verschillende modules die zijn gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie. Deze internetvorm gebruikt men bijvoorbeeld bij problemen zoals angst, depressie, een negatief zelfbeeld, gebrekkige sociale vaardigheden of piekeren.

E-health wordt aangeboden door steeds meer GGZ-instellingen. 

Deze therapievorm richt zich op vermindering van de negatieve emotionele lading van herinneringen aan een traumatische gebeurtenis.

Meer informatie: Vereniging EMDR Nederland.

Communicatie-ondersteuning voor mensen met autisme en/of een verstandelijke beperking die niet kunnen spreken. De methode werkt met het aanwijzen van objecten, beelden of letters.

Voor wie?

Deze methode is geschikt voor mensen met autisme en/of een verstandelijke beperking die niet kunnen spreken. 

Wat vinden anderen hiervan?

Over Facilitated communication

Zie ook

www.samens.nl

Begeleiding van volwassenen met autisme en een verstandelijke beperking waarbij de nadruk ligt op het bieden van veiligheid en verbondenheid.

Zie ook

www.gentleteaching.nl

In gesprekstherapie staat jouw belevingswereld centraal. Je praat over je persoonlijke situatie en de problemen waar je last van hebt. Je kunt levensvragen aan de orde stellen. Denk aan thema’s als eenzaamheid, zingeving en de vraag: wie ben ik, en welke rol heeft mijn autisme in mijn leven?

Er bestaan verschillende vormen van gesprekstherapie, zoals oplossingsgerichte therapie, procesgerichte gesprekstherapie, psychotherapie en cognitieve gedragstherapie. Je kunt hiervoor terecht bij een psycholoog, psychiater, psychotherapeut of andere professional die hiervoor is opgeleid. 

Levensloopbegeleiding is ondersteuning in iedere fase van het leven, op alle levensgebieden en met speciale aandacht voor grote en kleine veranderingen die zich in de loop van het leven voordoen.

Waarom is levensloopbegeleiding bij autisme belangrijk? Autisme heb je een leven lang. De vragen waarmee je te maken krijgt, zijn in elke levensfase anders. Mensen met autisme ontwikkelen zich anders dan leeftijdsgenoten zonder autisme. Dit brengt specifieke kwaliteiten en uitdagingen met zich mee. Een van deze uitdagingen is dat veel mensen met autisme moeite hebben met veranderingen, vooral wanneer deze van buitenaf komen. 

Autisme heeft impact op alle levensgebieden. Veel van de problemen waar mensen met autisme mee te maken krijgen, ontstaan in de communicatie en interactie met andere mensen. Levensloopbegeleiding richt zich daarom niet alleen op de persoon met autisme zelf, maar ook op de mensen in zijn of haar leefwereld en niet alleen op het functioneren in de thuissituatie, maar ook op het functioneren in onderwijs, werk en sport/vrije tijd. 

Meer informatie: levensloopbegeleiding en levensloopbegeleiders op Wegwijzer autisme

Lotgenotencontact betreft alle vormen van steun en hulp die personen met soortgelijke problemen aan elkaar bieden. Het is nauw verbonden met het geven van voorlichting. Verschil is dat bij voorlichting de nadruk ligt op informatieverstrekking, terwijl bij lotgenotencontact de nadruk ligt op het verlenen van emotionele steun.

Lotgenotencontact is meer dan alleen onderlinge ontmoeting: het heeft tot doel dat de lotgenoten elkaar helpen bij het oplossen van problemen. Het uitwisselen van ervaringen speelt daarbij een centrale rol. 

Zie ook: organisaties die lotgenotencontact bieden op Wegwijzer autisme

Deze hulp ondersteunt je naasten die vaak de veilige personen in je leven zijn. Met ondersteuning houden zij deze taak beter vol.

Meer informatie vind je op Regelhulp.nl.

Mensen met autisme krijgen soms medicijnen voorgeschreven voor problemen als angsten, dwangmatig of agressief gedrag of depressies. Er is dan sprake van bijkomende psychiatrische problematiek naast autisme. De medicatie heeft geen invloed op autisme, maar alleen op de psychiatrische verschijnselen.

Medicatie wordt voorgeschreven door een arts, bij autisme meestal een psychiater.

Mensen met autisme reageren vaak anders op medicatie dan mensen zonder autisme. Een zorgvuldige instelling op de juiste dosering is heel belangrijk. 

Aangepaste mindfulness-trainingen waarbij rekening is gehouden met de bijzondere vormen van informatieverwerking. Mindfulnesstraining helpt je om dingen met aandacht te doen en kan helpen om rustiger te worden in je hoofd. 

• Op www.mindfulnessbijautisme.nl staat een overzicht van mindfulnesstrainingen bij autisme. 
• Informatie over mindfulness bij autisme op Wegwijzer autisme

Methode waarbij muziek wordt ingezet voor je ontwikkeling. 

Voor wie?

• Mensen met emotionele, gedragsmatige, cognitieve, sociale of lichamelijke klachten
• Ook geschikt bij een verstandelijke beperking

Wat vinden anderen hiervan?

Over muziektherapie.

Zie ook

www.nvvmt.nl

Adressen van muziektherapeuten vind je bij de Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie

Methode om mensen met een verstandelijke beperking te helpen zich op hun eigen manier te uiten. De methode gaat wel uit van verbale communicatie, dus via woorden.

Voor wie?

Speciaal voor mensen met een matige of lichte verstandelijke beperking

Zie ook

Over Niet-sturende communicatie

Ondersteuning van naasten is vaak een onderdeel van psycho-educatie. Hiermee leren je naasten, zoals ouders of partner, hoe zij ondersteunend kunnen zijn bij (gedrags)problematiek die met autisme kan samengaan. Ook bij levensloopbegeleiding is aandacht voor de mensen om de persoon met autisme heen. 

Waar vind je:

• Oudergroepen en partnergroepen (lotgenotencontact)
• Informatie en advies voor naasten
• Publicaties voor naasten
• Begeleiding of coaching voor naasten
• Bijeenkomsten 

Deze cursus is ontwikkeld voor partners van iemand met autisme. Zij krijgen inzicht in de gevolgen van autisme op hun partnerrelatie en leren omgaan met hun eigen gevoelens in deze relatie. Over de betekenis van autisme in de relatie, communicatie, de eigen rol, omgaan met eigen energie, intimiteit en seksualiteit. 

Voor meer informatie kun je terecht bij MEE in je regio. 

Dit is een therapie voor jou en je partner. Belangrijke onderwerpen zijn in welke mate jullie de diagnose autisme herkennen en of jullie relatieproblemen ervaren.

Methode waarbij je leert minder afhankelijk te zijn van structuur en hem leert hoe hij met onverwachte zaken kan omgaan.

Wat vinden anderen hiervan?

Over Plan B

Zie ook

www.auticomm.nl

Voor een psychische behandeling kun je terecht bij je huisartsenpraktijk, de basis-GGZ of de gespecialiseerde GGZ. Zie Regelhulp voor meer informatie hierover. 

Ervaringen delen

Ervaringen van andere mensen met een bepaalde behandeling of behandelaar zijn vaak waardevol. Je kunt ervaringen delen via lotgenotencontact. Op Wegwijzer autisme vind je aanbod voor lotgenotencontact. 

Bij psycho-educatie krijg je uitleg over wat het betekent om een psychiatrische aandoening te hebben. Hiermee kun je je eigen gedrag leren herkennen, analyseren en interpreteren. Je leert probleemsituaties voor te zijn. Je betrekt deze informatie in je persoonlijke situatie en je krijgt zicht op je eigen beperkingen en mogelijkheden.

Voor psycho-educatie over autisme kun je bijvoorbeeld terecht bij een GGZ-instelling met deskundigheid over autisme. 

Wat is het?

Behandelmethode waarbij spanning, concentratie en emotiebeleving gereguleerd worden door stemgebruik, denkopdrachten en lichte ritmische aanraking van de handen.

Waar kun je terecht?

• Informatie en zorgverleners ReAttach
• www.reattach.nl

Deze vorm van psychotherapie helpt je om de oorsprong van gedragspatronen te doorgronden en te veranderen. Je leert ‘schema’s‘ te herkennen in de relaties met anderen en in problematische situaties.

Op de website schematherapie.nl vind je adressen van therapeuten die deze therapie aanbieden. 

De sociale psychiatrie is een onderdeel van de geestelijke gezondheidszorg. Je mentale problemen worden benaderd in relatie tot je omgeving. Een sociaal psychiatrisch hulpverlener (vaak een verpleegkundige) bekijkt of het evenwicht tussen je draaglast en draagkracht op psychisch, lichamelijk en sociaal gebied is verstoord. De hulpverlener begeleidt je om een goede relatie te krijgen en/of in stand te houden met bijvoorbeeld je familie, vrienden, collega's en anderen. De sociaal psychiatrisch verpleegkundige kan ook toezien op je medicatiegebruik. 

Voor sociale psychiatrie kun je terecht bij een GGZ-instelling. 

Deze training richt zich op het verbeteren van je vaardigheden in de sociale interactie en communicatie.

GGZ-instellingen bieden vaak sociale vaardigheidstrainingen aan (in groepsverband) voor mensen met autisme. 

De TOM-training is gebaseerd op de Theory Of Mind: inleven in een ander. Er zijn TOM-trainingen voor kinderen, jongeren en volwassenen. De training richt zich op de bewuste en onbewuste kennis van de mens over zichzelf en van zichzelf in relatie tot de wereld.

Meer informatie over TOM-training op Wegwijzer autisme

Training in praktische vaardigheden, zoals het plannen en organiseren van dagelijkse taken, gezond leven, huishoudelijke taken of invulling van vrije tijd. Ook het het leggen en onderhouden van contacten en familierelaties, het verzorgen en beheren van je eigen woonplek en het op orde houden van de financiën kan onderdeel zijn van de training. 

Verschillende organisaties bieden zelfredzaamheidstrainingen, zoals welzijns- en thuiszorginstellingen en autismecentra.